Astma - co należy wiedzieć o tej, niezwykle uciążliwej chorobie?

Astma jest przewlekłą chorobą układu oddechowego, która obejmuje obszar oskrzeli i dróg oddechowych doprowadzających powietrze do płuc. Substancje wywołujące reakcje alergiczne; dym, alergeny, zimne powietrze lub inne czynniki środowiskowe powodują skurcz mięśniówki oskrzeli oraz obrzęk śluzówki doprowadzając do napadów astmy.

Astma najczęściej rozwija się w dzieciństwie i w wieku dojrzewania. Liczba przypadków zachorowań na astmę znacząco wzrosła w ciągu ostatnich 30 lat, co czyni z tej choroby jeden z czołowych problemów zdrowia publicznego. Jednakże śmiertelność z powodu tej choroby znacznie obniżyła się w ciągu ostatnich dziesięciu lat.

Większość przypadków zachorowań na astmę może być kontrolowana i skutecznie leczona. Nasilenie objawów  i ataków astmy oraz ich częstotliwość jest kwestią  indywidualnych skłonności. Ataki mogą być  łagodne, umiarkowane lub ciężkie.

Objawy astmy

Najczęstszymi objawami astmy są:

• świszczący oddech;
• kaszel;
• ucisk w klatce piersiowej;
• szybki i płytki oddech lub trudności w oddychaniu;
• zaburzenia snu;
• duszności;
• szybkie męczenie się podczas ćwiczeń fizycznych;

Objawy astmy mogą się nasilać:

• podczas wysiłku fizycznego, snu, wdychania zimnego powietrza lub dymu tytoniowego, zakażeń wirusowych układu oddechowego, grypy;
• w zależności od zmian hormonalnych w cyklu miesiączkowym, podczas ciąży;
• po zjedzeniu pokarmów, które wywołują uczulenie;
• po zażyciu pewnych  leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych;
• podczas śmiechu lub silnego płaczu;

Leczenie astmy

Leczenie astmy ma na celu zmniejszenie nasilenia, częstotliwości  i  czasu trwania napadów astmy. Wczesne rozpoznanie choroby może zahamować lub spowolnić rozwój choroby i zapobiec występowaniu silnych objawów astmy kończących się hospitalizacją. Po zdiagnozowaniu astmy pacjent dostaje odpowiednią kombinację lekarstw oraz wskazówki, w jaki sposób unikać powstawania  sytuacji wywołującej napady astmy i jak kontrolować chorobę. Częstym zaleceniem jest doraźne stosowanie nebulizatorów z odpowiednimi lekami oraz pulsoksymetrów, pozwalających na bieżąco monitorować poziom nasycenia krwi tlenem. W przypadku ciężkich zachorowań konieczne może być wykonywanie zabiegu dotleniania za pomocą specjalistycznych urządzeń tj. koncentratory tlenu. Astma rozwija się poprzez nakładanie się na siebie wielu czynników  genetycznych i środowiskowych oddziałujących na układ odpornościowy. Leczenie astmy należy więc traktować w sposób indywidualny.

Działania zapobiegawcze w astmie

Działania te obejmują szereg wskazówek dotyczących zarządzania chorobą i przeciwdziałania występowaniu ataków astmy w domu, podejmowania szybkich samodzielnych decyzji o leczeniu.

Konieczne jest zaniechanie przebywania w środowisku sprzyjającym wywoływaniu choroby i nasileniu jej objawów. Osoby chore na astmę powinny unikać sytuacji, które narażają je na czynniki drażniące,  takie jak dym i zanieczyszczenie powietrza lub czynniki wywołujące alergię. Leczenie astmy może wiązać się ze zmianą środowiska pracy.

Leki stosowane w astmie mają na celu leczenie stanów zapalnych w oskrzelach oraz zmniejszenie nasilenia objawów ataków astmy. U osób z przewlekłą astmą stosuje się kortykosteroidy wziewne.  Stosuje się również leki przynoszące szybką ulgę w oddychaniu podczas ataku astmy — tzw. bronchodilatatory.

Badania kontrolne  są niezbędne do prawidłowego doboru leków i planowania leczenie choroby. Jednym z ważniejszych badań jest badanie spirometryczne wskazujące na drożność oskrzeli.